Công nghệ in Letterpress

Nguyên lý in letterpress

Quá trình in chủ yếu dạng trực tiếp, một số theo dạng  gián tiếp (letterset)

Nguyên lý in của Letterpress

• Mực được lô máng mực chuyền lên các quả lô trung gian, tại hệ thống lô này mực được dàn đều. Các lô chà mực sẽ chà mực lên bề mặt các phần tử in nằm cao hơn trên bản in, với độ dầy theo yêu cầu của hình ảnh in. Mực được sử dụng khá dày, giống như mực in offset.
• Hệ thống nạp và dẫn băng vật liệu in (giấy hoặc màng mỏng) đi qua vùng tiếp xúc giữa ống bản và ống ép in. Trường hợp in gián tiếp, giấy được đi qua nơi tiếp xúc giữa ống offset và ống in
• Dưới tác dụng của lực ép in giữa ống bản và ống ép in, mực được chuyền từ bản in sang vật liệu để thành tờ in. Nếu in gián tiếp mực từ bản chuyền sang ống offset sau đó chuyền sang vật liệu in.
• Sau khi in xong 1 màu, tờ in qua đơn vị in tiếp theo để in màu khác.
• Tờ in sau khi đã in đủ các màu và sấy khô mực sẽ đi qua bộ phận gia công sau in (bế, cắt, gấp, dán, cuộn…)

Trong quá trình in, giấy được đưa từng tờ (sheet) hoặc băng giấy liên tục (web). Quá trình chuyền mực tạo hình ảnh mang tính cơ học. Áp lực tách chuyền mực tại vùng tiếp xúc tương đối lớn, khoảng 10MPa (in offset khoảng 1MPa). Mực sau khi in có thể khô lý tính hoặc hóa tính tùy theo loại mực sử dụng. Mực khô chậm.

Mực in letterpress

Mực in letterpress không có nhiều yêu cầu nghiêm ngặt, chủ yếu dùng mực gốc dầu giống như mực in offset, nhưng mực có độ nhớt cao hơn (độ nhớt từ 50-150 Pa·s). Thành phần chủ yếu là các chất màu hữu cơ, vô cơ và chất liên kết. Trên giấy và cac-tông mực khô như in offset, bay hơi và hấp thụ. Khi in trên các vật liệu không thấm hút như màng mỏng polymer hoặc kim loại, phải thông qua quá trình oxy hóa khi sử dụng các chất làm khô. Đối với in báo giấy cuộn, sử dụng mực in có độ nhớt trung bình. Độ dầy lớp mực từ 0,5-1,5 mm. Tỷ lệ mực khi khô trên vật liệu 90-100%. Mực in letterpress cho máy rotary có thành phần sau: Pigment màu: 10-14%; Dầu khoáng: 80 - 88%; Nhựa thông: 0 - 3%; Dung môi: 0- 3%; Phụ gia: 2- 5%.

Một số điều cơ bản cần lưu ý khi in các sản phẩm bằng phương pháp in Letterpress

Tạo các tập tin cho in Letterpress cũng tương tự như in khác chỉ cần chú ý một số điểm sau:

• Màu mực: Các tệp được tạo ra bằng cách sử dụng các màu pha (spot colors), hoặc màu phối hợp (process) CMYK. Màu phối hợp được chỉ định cho mỗi màu được sử dụng.
• Màu giấy: Mực đen trên giấy sáng cho hình ảnh đẹp nhất. Đối với màu sáng trên giấy sẫm màu, máy in sử dụng dập nổi hoặc chìm bằng nhũ lá (foil) thay vì in. Để tăng mật độ màu, các chữ, hình có thể được chạy bằng cách in hai lần sử dụng cùng một màu.
• T’ram: Hình ảnh tầng thứ thường sử dụng t’ram thô (không quá 85 lpi). Một màu thứ hai nên được sử dụng thay vì t’ram một màu trong nhiều trường hợp.
• Độ dày phần tử in: Hình vẽ phải trên 1/4 point và không có đường kẻ quá mảnh.
• Phông chữ: Chữ phải là 5 point trở lên để có kết quả tốt nhất, kích thước điểm phải là 12 point  hoặc lớn hơn, vì loại nhỏ hơn và nét chữ mảnh có thể mất, bị bít.
• Nền bệt (Solids): Nền bệt trong in Letterpress khác với các nền bệt in Offset. Trong in Letterpress đạt được lớp mực dày hơn. Ngoài ra, các trong vùng bệt khó in lên loại chữ mảnh và dòng kẻ mỏng (in lọng trắng). Các vùng bệt cũng có thể làm giấy bị gợn sóng, đặc biệt là trên các giấy mỏng.
• Chồng màu: In Letterpress chồng màu tốt, tuy nhiên, nó không có khả năng như in Offset hiện đại. Trapping  và các đường nét chủ  không  thể hiện tốt trong in Letterprss. Một vùng trống nên được kết hợp giữa các màu sắc. Màu đen và màu tối có thể được in chồng lên trên màu sáng hơn.
• Độ sâu: Độ sâu của chữ phụ thuộc vào giấy. Thông thường, giấy letterpress rất dày và mềm, loại giấy này tạo hình ảnh sâu. Khi thực hiện các vạch gấp, máy in thường giảm áp lực để tránh dập nổi mặt sau của miếng giấy.
• Bế cắt, dập nổi và tạo gân (Die cut, Emboss and Scores): Các hiệu ứng này hoạt động tốt với hầu hết các giấy in letterpress. Hình ảnh để dập nổi hoặc bế đứt được chỉ ra trong một màu khác (thường màu đỏ). Tạo gân (Scores) thường được chỉ ra bằng một đường màu xanh. Những hình dạng hoặc mẫu phức tạp nên được thảo luận với thợ in. Đối với đường nét bao bì dày, nhiều thợ in sử dụng một "cắt không đứt" (cắt từng phần theo đường nét) chứ không phải là tạo đường gân.

Ngoài ra, khi làm các namecard dùng in Letterpress cần chú ý thêm một số điều: 

- Ý tưởng thiết kế: Chỉ nên để nội dung trọng tâm vào 1 mặt, vì dù dập nổi hay dập chìm đều để lại dấu ấn ở mặt sau. Các namecard có 2 mặt, chẳng hạn 1 mặt tiếng Anh, 1 mặt tiếng Việt thì không nên chọn phương pháp này. Có thể kết hợp cả phần dập chìm và dập nổi trong cùng 1 thiết kế để sinh động hơn. 

- Lựa chọn chất liệu in: Chất liệu thường được sử dụng là giấy couche hoặc mỹ thuật dày, giấy cứng, định lượng 250-300 g/m2. Không chọn giấy quá mỏng hay quá dày vì sẽ gây khó khăn trong quá trình dập. 

- Quy trình in: Luôn làm mẫu trước khi in để chắc chắn thành phẩm in ra đúng theo yêu cầu thiết kế ban đầu. Giấy mỹ thuật luôn có giá thành cao, nên phương pháp in nhanh (in KTS) thường được lựa chọn lúc này thay cho in Offset – vì phải in số lượng nhiều. Những yêu cầu khi gia công dập nổi hoặc dập chìm khá phức tạp, yêu cầu kỹ thuật tay nghề cao góp phần làm hạn chế số lượng thành phẩm in với nguồn tài chính đã xác định. Sau khi namecard được in kỹ thuật số nhanh (hoặc in Offset) ra thành phẩm, sẽ bắt đầu giai đoạn thứ 2 là làm khuôn. Sau khi có khuôn, sẽ đến quy trình dập nổi hoặc chìm trên từng card một. 

CÁC LOẠI MÁY IN LETTERPRESS

Dạng mặt phẳng ép lên mặt phẳng - In dập (Letterpress platen press)

Loại này khuôn in ở dạng mặt phẳng, bàn ép cũng là mặt phẳng. Khi in bản in cố định, lô mực chà lên bề mặt bản, bàn ép in chuyển động lên – xuống ép tờ giấy lên mặt khuôn tạo ra tờ in (còn gọi là in dập). Dạng này thường áp dụng khi in tờ rời có kích thước nhỏ.

Nguyên lý in và máy in dập

Loại máy in này có tốc độ in chậm và chủ yếu nạp giấy in bằng phương pháp đặt tay, có một số máy nạp giấy tự động. Hiện nay loại máy này chủ yếu dùng để in ép nổi, ép chìm, ép nhũ lá hình ảnh hoặc bế đứt, bế gân tạo rãnh trên sản phẩm. Loại này dùng để in các sản phẩm nhỏ như thư mời, thiếp mời, danh thiếp (namecard).

Dạng mặt cong ép trên mặt phẳng - In ống ngừng một vòng (Letterpress flatbed cylinder press)

Loại này khuôn in ở dạng phẳng, ống in dạng ống tròn. Khi in ống in (có giấy) tiếp xúc với bản in theo một vùng (dải ép in) tạo thành tờ in. Trong quá trình in khuôn in chuyển động tịnh tiến (tới – lui), các lô mực sẽ chà mực lên khuôn, ống in quay tròn theo chu kỳ ngừng một vòng. Khi khuôn in chuyển động về phía trước, ống ép in nâng lên và dừng lại không quay. Khi khuôn in chuyển động trở lại, ống ép in nhận tờ giấy và hạ xuống quay một vòng để ép tờ giấy lên khuôn in để tạo thành tờ in. (nên gọi là in ống ngừng một vòng). Giấy đưa vào in dạng tờ rời. Loại này thường áp dụng cho hầu hết các sản phẩm. Tốc độ in tương đối nhanh. Loại máy này hiện nay ít sử dụng, chúng thường được dùng để in số nhẩy cho các sản phẩm có yêu cầu.

Nguyên lý in và máy in Letterprees dạng in ống ngừng một vòng

Dạng mặt cong ép lên mặt cong - In cuộn Rotary (Letterpress rotary press)

Loại này bản in ở dạng ống tròn (mặt cong), ống ép in cũng dạng ống tròn. Khi in ống bản quay tròn, lô mực chuyền mực lên khuôn, giấy in đi qua nơi tiếp xúc giữa ống bản và ống ép in, ống in ép giấy lên bản tạo tờ in. Loại in gián tiếp giấy in qua nơi tiếp xúc giữa ống offset và ống in. Hình ảnh được chuyền theo đường thẳng (dải ép in). Loại này thường có lắp theo bộ phận gia công sau in như: cắt, gấp, bế, dán… Giấy in thường được đưa vào dưới dạng băng (web) giấy liên tục (in giấy cuộn), cũng có thể in tờ rời. Loại này có tốc độ in nhanh, thường áp dụng cho in báo, sách (trước kia), tem nhãn hàng hóa. Đây là loại máy in vẫn được gọi là in Letterpress hiện nay dùng để in tem nhãn.

Nguyên lý in và máy in Letterpres dạng ống tròn (rotary)

Trong thực tế in nhãn hiện nay, loại máy in rotary có rất nhiều dạng khác nhau với nhiều đơn vị in, các đơn vị in có thể được xếp thẳng hàng (In-Line Press), dạng xếp chồng lên nhau (Stack Press), dạng vệ tinh CIC (Common Impression Cylinder Press). Đồng thời loại máy in này luôn đi kèm hệ thống gia công sau in như bế, cắt, gấp, dán…

Nguyên lý cấu tạo và mày in Letterpress rotary CIC

Máy in letterpress dùng để in tem nhãn hiện nay gồm nhiều loại khác nhau, có cấu trúc đơn giản hoặc phức tạp tùy theo hãng sản xuất và yêu cầu của người dùng. Các máy đều có nhiều các bộ phận lắp riêng (option) theo yêu cầu của sản phẩm. Nhìn chung các loại máy in letterpress đang dùng trên thực tế là một tổ hợp khép kín tự động từ in đến gia công sau in để ra sản phẩm cuối cùng theo yêu cầu. Các máy in thường loại nhiều màu khổ nhỏ (băng hẹp).

Nguyên lý cấu tạo của máy in letterpress rotary dạng xếp chồng với các bộ phận gia công sau in

Những năm gần đây phương pháp in này lại được nhiều người nhắc tới và có nhiều nơi sử dụng rất hiệu quả trong một số sản phẩm: In các loại danh thiếp, thiếp mời, trang trí bìa sách …với các hiệu ứng đặc biệt và một số lớn tem nhãn hàng hóa, nhất là loại nhãn dán tự động trong dây chuyền sản xuất công nghiệp. Trên thực tế ở Việt Nam hiện nay có nhiều cơ sở in đang sử dụng phương pháp in Letterpress để in các sản phẩm rất hiệu quả. Với mục đích làm rõ một số vấn đề cơ bản của phương pháp in Letterpress để mọi người có những kiến thức tổng quan về phương pháp in này, chúng tôi hy vọng nó sẽ là cở sở để những ai quan tâm tìm hiểu về in Letterpress thuận lợi hơn, và phần nào giúp những người đang sử dụng phương pháp in này trong sản xuất hiểu biết hơn về nó, tin tưởng hơn về tương lai vào việc sử dụng công nghệ in này sẽ mang lại hiệu quả kinh doanh như kỳ vọng./.